Mitolojinin en büyük hikâyelerinden biri olan Truva Savaşı, aşk yüzünden çıkmıştır. Bu savaşın sebebi, dünyanın en güzel kadını Helen’in kaçırılmasıdır. Agamemnon önderliğindeki ordular Helen’in kendilerine iade edilmesini ister ama bu isteklerine olumlu yanıt alamazlar ve böylece uzun ve kanlı bir savaş başlar.

Yıllar boyunca mitolojinin bu büyük hikâyesinin hayali bir mekânda geçtiği düşünülür fakat arkeoloji dünyasını sarsacak bir gelişme yaşanır ve amatör bir arkeolog olan Heinrich Schliemann 1871 yılında Troya’yı keşfeder.

Troya kazısı bu değerli hazinenin keşfedilmesinden hemen sonra 1871’de başlar, bu uzun soluklu ve şaşırtıcı bulgularla dolu kazı günümüzde de devam etmektedir. İlk kazı aslında bir arkeolog olmayan Heinrich Schliemann önderliğinde harekete geçer ve 1893 yılında Wilhelm Dörpfeld onun yerine geçene dek Schliemann bu heyecanlı göreve devam eder. Troya’nın çok katmanlı yapısını ortaya çıkaran ise Dörpfeld olacaktır.

Troya’nın katmanlarının keşfedilmesinin birçok sonucu olur. Bunların belki de en önemlilerinden biri kentin Tunç Çağı’ndan itibaren bir yerleşim merkezi olduğunun gözler önüne serilmesidir. Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan ticaret yollarının üzerinde bulunması Troya’yı çağlar boyunca vazgeçilmez bir yerleşim merkezi haline getirmiştir ve şehir defalarca yıkılsa da aynı yerde tekrar tekrar inşa edilmiş ve tarihin birçok önemli uygarlığı için bir kale olmuştur.

Bu katmanların ilki MÖ 3000 yılına yani Tunç Çağı’na aittir. Troya, Asurlular’dan Hititler’e, Urartular’dan Roma İmparatorluğu’na birçok büyük medeniyete şahitlik etmiştir ve tüm bu tanıklıklar arkeoloji dünyasının soluğunu tutarak izlediği Troya Antik Kenti katmanlarında muhafaza edilmiştir.

Truva Savaşı’nın yaşandığı düşünülen dönem antik kentin Troya VIIa ismi verilen katmanına denk gelmektedir ve bu dönemin kalıntıları 1930’lu yıllarda Amerikalı Carl W. Blenegen’in yönettiği kazılarda çıkarılmıştır. Hollywood yapımlarına bile konu olan Truva Savaşı ile ilgili birçok bilgiye ulaşılan kazılar tüm dünyanın ilgisini çekmiştir.

Dünyanın en büyük yazarlarından Homeros’un İlyada ve Odysseia kitaplarına konu olan Truva Savaşı ile ilgili en ünlü efsanelerden biri, bir hediye olduğu bahanesiyle şehrin içine sokulan Truva Atı ve içine saklanan askerlerin gecenin karanlığında taarruza geçmesidir. Bu saldırı sonucunda Truva Atı bir deyim haline gelmiş ve gündelik hayatta kullanılmaya başlamıştır. Hatta bilgisayarların yönetimini kullanıcılar fark edemeden ele geçiren Truva Atı Virüsü’ nün de adı buradan gelir.

Günümüzde Troya kazısını Ernst Pernicka yönetir ve şimdiye dek buradan çıkarılan eserler Almanya, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde çeşitli müzelerde sergilenmektedir. 2011 yılında açılan mimari bir yarışma sonucu, Troya Müzesi için çalışmalar başlamıştır, böylece önümüzdeki yıllarda bu önemli kazıdan çıkarılan eserleri kendi topraklarımızda da görebileceğiz.